Mặc dù đều là khí oxy, nhưng oxy y tế và oxy công nghiệp lại có tiêu chuẩn và ứng dụng hoàn toàn khác nhau. Oxy y tế là một loại thuốc thiết yếu, cần tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về sức khỏe để đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Trong khi đó, oxy công nghiệp chủ yếu được dùng trong các lĩnh vực như hàn cắt kim loại, luyện kim và xử lý nước. Bài viết sau đây của Dakhien sẽ giúp bạn hiểu rõ về khái niệm, tiêu chuẩn chất lượng và ứng dụng cụ thể của hai loại oxy này.
>>>> XEM THÊM: Khí oxy là gì? Những ứng dụng tuyệt vời của khí oxy
1. Oxy y tế và oxy công nghiệp là gì?
Oxy (ký hiệu hóa học: O) là một loại khí không màu, không mùi, không vị. Oxy chiếm khoảng 21% thể tích khí quyển Trái Đất và là thành phần không thể thiếu trong quá trình hô hấp của con người và sinh vật. Không chỉ quan trọng với sự sống, oxy còn đóng vai trò là một loại khí công nghiệp có giá trị to lớn trong y học và công nghiệp hiện đại.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công nhận oxy đóng vai trò quan trọng trong y học. Oxy y tế được sử dụng để điều trị các bệnh các bệnh hô hấp cấp tính, dùng trong gây mê và phẫu thuật. Năm 1885, George Holtzapple là người đầu tiên sử dụng oxy để điều trị viêm phổi. Cho đến này, oxy y tế đã trở thành một phần không thể thiếu trong chăm sóc y tế hiện đại.
Oxy công nghiệp cũng giữ vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực sản xuất như luyện thép, chế tạo kim loại, xử lý nước thải. Từ thế kỷ 20, oxy đã được sản xuất quy mô lớn nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của ngành công nghiệp. Hiện nay, oxy công nghiệp là nguồn nguyên liệu thiết yếu cho hàng loạt quy trình sản xuất trên toàn cầu.
2. Tiêu chuẩn chất lượng và độ tinh khiết
Oxy y tế và oxy công nghiệp được sản xuất theo các tiêu chuẩn chất lượng khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Trong đó oxy y tế sản xuất bằng phương pháp chưng cất không khí lỏng cần phải có độ tinh khiết không thấp hơn 99,5% thể tích oxy (Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO). Tiêu chuẩn này giúp loại bỏ hoàn toàn các tạp chất, đảm bảo oxy đủ an toàn để sử dụng cho con người trong điều trị và chăm sóc sức khỏe.
Còn oxy công nghiệp thường có độ tinh khiết dao động từ 99,2% đến 99,6%, tùy thuộc vào ứng dụng của oxy cụ thể. Loại oxy này có thể chứa một số tạp chất như CO, CO₂, C₂H₂... mà không ảnh hưởng đến hiệu quả công nghiệp. Để đảm bảo chất lượng và an toàn trong quá trình sử dụng, oxy công nghiệp thường tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001.
3. So sánh oxy y tế và oxy công nghiệp
Sự khác nhau giữa oxy y tế và oxy công nghiệp thể hiện qua vai trò, độ tinh khiết và tiêu chuẩn an toàn. Việc hiểu rõ sự khác biệt này là rất quan trọng để đảm bảo sử dụng đúng mục đích và an toàn cho người dùng. Bảng dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng phân biệt hai loại oxy thông qua các tiêu chí cụ thể:
|
Tiêu chí |
Oxy y tế |
Oxy công nghiệp |
|
Độ tinh khiết |
Không thấp hơn 99,5% |
Từ 99,2% đến 99,6% |
|
Tạp chất |
Hoàn toàn không chứa tạp chất |
Có thể chứa CO, CO₂, C₂H₂,... |
|
Ứng dụng |
Phẫu thuật, gây mê, thở máy, cấp cứu, điều trị bệnh hô hấp,... |
Hàn cắt kim loại, luyện gang thép, sản xuất các hóa chất, xử lý nước thải,... |
|
Tiêu chuẩn kiểm định |
Nghiêm ngặt, có chứng nhận |
Không áp dụng tiêu chuẩn y tế |
|
An toàn khi sử dụng |
An toàn cho hô hấp |
Không dùng cho hô hấp |
4. Ứng dụng chi tiết của từng loại oxy
Ứng dụng của oxy y tế và oxy công nghiệp đóng vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất. Oxy y tế được sử dụng để hỗ trợ hô hấp trong các trường hợp cấp cứu hoặc phẫu thuật. Đây cũng là liệu pháp duy trì sự sống cho bệnh nhân mắc các bệnh hô hấp mãn tính như hen suyễn hay xơ phổi. Oxy còn được sử dụng trong liệu pháp oxy cao áp để điều trị các vết thương khó lành, nhiễm trùng nghiêm trọng và ngộ độc khí CO.
Oxy công nghiệp có nhiều ứng dụng như đốt cháy tạp chất và cải thiện chất lượng kim loại trong luyện kim. Trong công nghệ hàn, oxy tạo ra môi trường không tạp chất, giúp mối hàn bền và đẹp hơn. Trong xử lý nước thải, oxy thúc đẩy hoạt động của vi sinh vật hiếu khí, giúp phân hủy các chất hữu cơ ô nhiễm.
Ngoài ra, oxy công nghiệp còn được ứng dụng trong sản xuất hóa chất như methanol, axit nitric. Oxy cũng được dùng để tẩy trắng giấy an toàn và cải thiện hiệu suất đốt cháy, giảm lượng khí thải độc hại ra môi trường trong sản xuất thủy tinh.
5. Lưu ý khi sử dụng khí Oxy
Oxy là một loại khí phổ biến và có rất nhiều ứng dụng trong đời sống. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn khi sử dụng khí oxy, bạn cần tuân thủ các nguyên tắc an toàn sau: đây:
- Bảo quản bình chứa oxy đúng cách: Sử dụng bình chứa đạt tiêu chuẩn, luôn đặt bình oxy ở tư thế đứng trong thùng hoặc giá đỡ chuyên dụng, tránh va đập mạnh và để ở nơi thông thoáng.
- Tránh tiếp xúc với nguồn nhiệt và tia lửa: Không hút thuốc, không sử dụng dao cạo điện hoặc các thiết bị sinh nhiệt, sinh tia lửa gần bình oxy. Oxy không tự cháy, nhưng có thể làm cho các vật dễ cháy bắt lửa và cháy mạnh hơn, dễ gây cháy nổ nguy hiểm.
Kiểm tra và bảo dưỡng thiết bị định kỳ: Đảm bảo các thiết bị đi kèm như van điều áp, đồng hồ đo áp suất, ống dẫn khí và các đầu nối luôn trong tình trạng tốt. Thường xuyên kiểm tra để phát hiện rò rỉ hoặc hư hỏng.
- Trang bị bình chữa cháy phù hợp: Luôn đặt bình chữa cháy gần khu vực để bình oxy nhằm kịp thời xử lý nếu có sự cố xảy ra.
Oxy y tế và oxy công nghiệp đều đóng vai trò quan trọng trong đời sống nhưng chúng có sự khác biệt lớn về độ tinh khiết, tiêu chuẩn an toàn và mục đích sử dụng. Oxy y tế được ứng dụng hiệu quả trong điều trị các bệnh hô hấp và phẫu thuật. Trong khi đó, oxy công nghiệp chủ yếu được dùng để tạo môi trường cho quá trình hàn, luyện thép, làm sạch nước thải và tẩy trắng giấy. Để đảm bảo an toàn, bạn cần lựa chọn sử dụng oxy từ các cơ sở uy tín, đảm bảo chất lượng. Hãy liên hệ ngay với Dakhien để được tư vấn thêm!
