Trong bối cảnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa ngày nay, việc triển khai những giải pháp làm giảm phát thải khí CO2 mang tính cấp thiết để bảo vệ môi trường và đối phó với biến đổi khí hậu. Vậy các giải pháp hiệu quả nào đang được áp dụng để giảm thiểu tác động tiêu cực này? Hãy cùng Dakhien tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
>>>> XEM NGAY: Phát Thải CO2 Là Gì?
1. Tại sao cần giảm phát thải CO2?
Theo báo cáo mới nhất từ Dự án Carbon Toàn cầu năm 2024, lượng phát thải khí carbon dioxide (CO2) từ việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch và sản xuất xi măng dự kiến sẽ tăng thêm khoảng 0,8% trong năm nay, chạm ngưỡng kỷ lục 37,4 tỷ tấn CO2, vượt mức cao nhất trước đó vào năm 2023 khoảng 0,4 tỷ tấn CO2.
Sự gia tăng liên tục này cho thấy tốc độ phát thải vẫn chưa được kiểm soát hiệu quả và đang tiến gần đến ngưỡng gây mất cân bằng trầm trọng cho khí hậu toàn cầu. Các tác động tiêu cực đáng quan ngại phải kể đến như:
- Biến đổi khí hậu: CO2 làm tăng nhiệt độ toàn cầu, dẫn đến thời tiết cực đoan như nắng nóng, hạn hán, bão lũ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống và sản xuất nông nghiệp.
- Axit hóa đại dương: CO2 hấp thụ vào nước biển khiến đại dương trở nên axit hơn, đe dọa rạn san hô, sinh vật có vỏ và toàn bộ chuỗi thức ăn biển.
- Băng tan, nước biển dâng: Khí CO2 làm ấm lên toàn cầu, khiến băng ở hai cực tan chảy nhanh, dẫn đến mực nước biển dâng cao và nguy cơ ngập lụt ven biển.
- Rối loạn hệ sinh thái: Nhiệt độ và lượng mưa thay đổi đột ngột khiến nhiều loài khó thích nghi, làm mất cân bằng hệ sinh thái và suy giảm đa dạng sinh học.
- Ảnh hưởng sức khỏe: CO2 gây suy giảm chất lượng không khí, làm tăng bệnh hô hấp, tim mạch và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Chính vì vậy, cắt giảm lượng phát thải CO2 là yêu cầu cấp thiết nếu chúng ta muốn giảm thiểu rủi ro và bảo vệ hành tinh cho các thế hệ tương lai.
>>>> XEM NGAY: Tác hại của CO2 đối với môi trường
2. Giải pháp giảm phát thải CO2 từ các quốc gia và tổ chức
Các quốc gia và tổ chức quốc tế đang triển khai những giải pháp làm giảm phát thải khí CO2 nhằm giảm thiểu tác động của khí nhà kính, bảo vệ môi trường và thúc đẩy sự phát triển bền vững như:
2.1 Chuyển đổi năng lượng tái tạo
Chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo đang trở thành một hướng đi được nhiều quốc gia và doanh nghiệp ưu tiên nhằm giảm phát thải CO2. Các nguồn năng lượng như điện mặt trời, điện gió hay điện sinh khối không tạo ra khí nhà kính trong quá trình vận hành, góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Trong đó, điện mặt trời áp mái đang dần phổ biến tại nhiều quốc gia nhờ hiệu quả kinh tế rõ rệt và khả năng tận dụng không gian sẵn có.
2.2 Cải tiến quy trình sản xuất công nghiệp
Trong ngành công nghiệp nặng như sản xuất xi măng và thép - những lĩnh vực phát thải CO2 hàng đầu - việc cải tiến quy trình sản xuất đóng vai trò then chốt trong nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính. Dưới đây là ba hướng giải pháp được ưu tiên triển khai:
- Áp dụng công nghệ sạch và thu giữ carbon, giúp giảm lượng CO2 thải ra từ các nhà máy.
- Tăng cường tái chế và sử dụng nguyên liệu tái chế, giảm nhu cầu khai thác mới và lượng phát thải từ sản xuất.
- Quản lý chất thải công nghiệp hiệu quả, giảm khí thải bằng công nghệ xử lý tiên tiến và thân thiện môi trường.
2.3 Phát triển giao thông xanh
Việc đầu tư vào xe buýt điện, tàu điện ngầm, xe đạp công cộng cùng với nâng cấp hạ tầng giao thông đô thị không chỉ giảm tắc nghẽn mà còn khuyến khích người dân chuyển sang các phương tiện ít gây ô nhiễm, góp phần bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí tại các đô thị lớn.
Bên cạnh đó, việc hạn chế sử dụng các phương tiện cá nhân cũng đóng vai trò quan trọng trong giảm phát thải khí nhà kính. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), mỗi người nếu giảm sử dụng ô tô riêng có thể tiết kiệm khoảng 2,4 tấn CO2 mỗi năm. Tương tự, việc hạn chế di chuyển bằng máy bay cũng giúp giảm tới 1,6 tấn CO2 cho mỗi chuyến đi.
>>>> KHÁM PHÁ: Tác hại của khí co2 đối với con người
2.4 Áp dụng thị trường carbon và tín chỉ carbon
Tín chỉ carbon là đơn vị có thể giao dịch trên thị trường carbon, giúp doanh nghiệp hoặc quốc gia cân đối lượng khí thải thực tế với định mức cho phép. Nếu phát thải vượt quá định mức, doanh nghiệp cần mua thêm tín chỉ carbon để tuân thủ quy định; nếu phát thải ít hơn, họ có thể bán tín chỉ dư thừa để tạo nguồn thu.
Việt Nam đang từng bước xây dựng thị trường tín chỉ carbon bắt buộc theo Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Quyết định 01/2022/QĐ-TTg. Theo đó, các cơ sở sản xuất lớn sẽ phải kiểm kê khí nhà kính và tham gia vào cơ chế giao dịch tín chỉ carbon trong nước. Ngoài ra, thị trường tín chỉ carbon tự nguyện cũng đang tồn tại, chủ yếu phát triển từ các hoạt động lâm nghiệp như bảo vệ và trồng rừng.
2.5 Chính sách thúc đẩy nông nghiệp carbon thấp
Để thúc đẩy nông nghiệp carbon thấp, nhiều chính sách tập trung vào việc ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm giảm phát thải khí metan và các loại khí nhà kính khác. Các biện pháp bao gồm quản lý cây trồng tích hợp, điều chỉnh chế độ ăn cho gia súc để giảm sinh khí thải, sử dụng phân bón hữu cơ, cải tiến quy trình canh tác,...
3. Những giải pháp làm giảm phát thải khí CO2 từ doanh nghiệp
Các doanh nghiệp có thể áp dụng những giải pháp làm giảm phát thải khí CO2 từ các hoạt động sản xuất và kinh doanh như sau:
3.1 Kiểm kê và quản lý khí thải
Kiểm kê khí thải là quá trình xác định và phân tích chính xác các loại khí thải, bao gồm lượng phát thải và tính chất của chúng. Việc kiểm kê này vừa giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật vừa cung cấp thông tin quan trọng để cải thiện hiệu quả sản xuất. Đồng thời, nó là nền tảng để doanh nghiệp xây dựng các chiến lược bền vững và áp dụng công nghệ tiên tiến.
Các ngành công nghiệp như sản xuất phôi thép (trên 200.000 tấn/năm), xi măng, hóa chất, phân bón hóa học (trên 10.000 tấn/năm), dầu mỏ (trên 10.000 tấn/năm) và lò hơi công nghiệp (trên 20 tấn hơi/giờ) đều phải thực hiện kiểm kê khí thải. Đặc biệt, ngành nhiệt điện yêu cầu tất cả các nhà máy phải thực hiện kiểm kê khí thải, ngoại trừ những cơ sở sử dụng nhiên liệu khí tự nhiên.
3.2 Sử dụng thiết bị, công nghệ tiết kiệm năng lượng
Một số giải pháp tiết kiệm năng lượng hiệu quả mà doanh nghiệp có thể áp dụng bao gồm:
- Thay thế thiết bị cũ, tiêu tốn năng lượng, bằng các thiết bị hiện đại.
- Chuyển đổi năng lượng từ các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời.
- Lắp đặt các hệ thống điện mặt trời mái nhà để giảm chi phí điện năng và tạo ra nguồn điện dư thừa hòa lưới điện quốc gia.
- Ứng dụng công nghệ biến tần để điều khiển tốc độ động cơ theo yêu cầu thực tế trong các thiết bị như máy nén khí, quạt lò hơi, máy nghiền và bơm.
- Lắp đặt hệ thống thu hồi nhiệt để tận dụng năng lượng nhiệt dư thừa từ các quy trình sản xuất.
3.3 Đầu tư vào công nghệ thu giữ và lưu trữ CO2 (CCS)
Công nghệ thu hồi và lưu trữ CO2 (CCS) đang nổi lên như một giải pháp đột phá và đầy tiềm năng trong việc giảm phát thải khí CO2. Quá trình này bao gồm ba giai đoạn chính: thu hồi CO2 từ các nguồn phát thải, vận chuyển CO2 dưới dạng lỏng, và cuối cùng là lưu trữ CO2 dưới lòng đất hoặc khoáng hóa thành đá.
CCS là một công nghệ giúp giảm lượng khí CO2 đáng kể từ các ngành công nghiệp, nhất là các nhóm ngành sau:
- Ngành điện: Thu hồi CO2 từ các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch.
- Ngành sản xuất công nghiệp: Áp dụng CCS để thu hồi CO2 từ các nhà máy xi măng, thép, và hóa chất.
- Ngành khai thác dầu khí: Thu hồi CO2 từ các hoạt động khai thác và xử lý khí đốt tự nhiên.
3.4 Ứng dụng kinh tế tuần hoàn, tái chế
Áp dụng kinh tế tuần hoàn vào tái chế giúp giảm rác thải, hạn chế phát thải khí nhà kính và tiết kiệm tài nguyên. Rác thải tái chế có thể trở thành nguyên liệu cho sản xuất, giảm chi phí và mở rộng chuỗi cung ứng.
- Tái chế nhựa: Nhựa tái chế thành hạt nhựa tái sinh dùng cho bao bì, vật dụng hoặc nguyên liệu ngành dệt may.
- Tái chế rác thải hữu cơ: Chế biến thành phân bón hữu cơ hoặc biogas, hỗ trợ nông nghiệp bền vững.
- Tái chế rác thải điện tử: Thu hồi kim loại quý và tái sử dụng linh kiện trong sản xuất mới.
- Tái chế giấy và carton: Tiết kiệm nước, năng lượng và giảm rác thải trong sản xuất giấy mới.
4. Các thách thức và cơ hội khi giảm phát thải CO2
Giảm phát thải CO2 là mục tiêu quan trọng để đạt được sự phát triển bền vững và chống biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, việc thực hiện những giải pháp làm giảm phát thải CO2 không phải lúc nào cũng dễ dàng, vì các doanh nghiệp và quốc gia phải đối mặt với nhiều thách thức.
Giảm phát thải CO2 gặp phải vấn đề chi phí lớn trong quá trình đầu tư vào công nghệ mới và cải tiến quy trình sản xuất. Các doanh nghiệp phải chi trả cho việc thay đổi cơ sở hạ tầng, áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, và chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Điều này có thể là gánh nặng cho các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Bên cạnh đó, nhận thức của cộng đồng và các doanh nghiệp về tầm quan trọng của việc giảm khí thải quyết định đến sự thành bại của mục tiêu giảm phát thải khí CO2. Nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về mối liên hệ giữa phát thải CO2 và biến đổi khí hậu, dẫn đến thiếu sự cam kết thực hiện các biện pháp giảm thiểu. Do đó, cần có sự tuyên truyền mạnh mẽ để thay đổi hành vi và tăng cường nhận thức toàn cầu.
Mặc dù gặp phải nhiều thách thức, quá trình giảm phát thải CO2 mở ra cơ hội lớn cho đổi mới công nghệ và tăng trưởng xanh. Các doanh nghiệp có thể tận dụng công nghệ mới để giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả. Đồng thời, sự phát triển của các ngành công nghiệp xanh như năng lượng tái tạo, xe điện và công nghệ thu giữ CO2 đang thúc đẩy nền kinh tế bền vững.
Nền kinh tế Việt Nam đang trên đà phát triển, đi kèm với đó là sự gia tăng đáng kể về lượng phát thải CO2. Vì vậy, các cá nhân và doanh nghiệp cần chủ động áp dụng những giải pháp làm giảm phát thải khí CO2 để bảo vệ môi trường và xây dựng một nền kinh tế bền vững trong tương lai.
