Bạn đã từng nghe đến đá khô nhưng chưa thực sự hiểu rõ về loại vật liệu đặc biệt này? Đá khô không chỉ nổi tiếng với khả năng làm lạnh nhanh mà còn có mặt trong nhiều lĩnh vực như bảo quản thực phẩm, y tế, hay tạo khói sân khấu. Vậy thực chất Đá khô là gì và cách dùng sao cho an toàn? Hãy cùng Dakhien tìm hiểu chi tiết về khái niệm, tác dụng và hướng dẫn sử dụng đá khô đúng cách ngay sau đây!
1. Tìm hiểu đá khô là gì?
Đá khô là trạng thái rắn của khí cacbonic (CO2) và được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau trong dân gian như đá khí, đá khói, băng khô hay nước đá khô. Đá khô được tạo ra thông qua quy trình bao gồm nén khí CO₂ dạng lỏng, làm lạnh đến nhiệt độ -78,5°C, rồi giảm áp suất để CO₂ thăng hoa.
Khác với các loại đá thông thường, đá khô không nóng chảy thành dạng nước ở áp suất thường, mà nó sẽ thăng hoa trực tiếp từ trạng thái rắn sang dạng khí ở mức nhiệt độ -78,5°C. Nhờ tính chất này, đá khô không để lại những vũng nước thừa sau khi sử dụng. Đây là lý do đá khô được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp như một chất làm mát, dùng trong bảo quản thực phẩm hay tạo hiệu ứng khói trong các buổi tiệc, sự kiện và biểu diễn nghệ thuật.
>>>>TÌM HIỂU NGAY: Hướng dẫn cách làm đá khô với khí CO2 tại nhà đơn giản
2. 5 Công dụng phổ biến của nước đá khô trong cuộc sống
Nhờ khả năng làm lạnh nhanh chóng và đặc tính không nóng chảy, nước đá khô đã trở thành một sản phẩm vô cùng hữu ích và ứng dụng linh hoạt trong nhiều lĩnh vực khác nhau từ công nghiệp, bảo quản thực phẩm, y tế đến giải trí.
2.1. Ứng dụng trong ngành công nghiệp.
Có một phương pháp làm sạch trong các ngành công nghiệp được gọi là dry ice blasting (phun đá khô). Phương pháp này sử dụng các viên đá khô để lau sạch bụi bẩn, loại bỏ các vết dầu mỡ, sơn cũ hoặc các chất cặn bã bám trên bề mặt máy móc, thiết bị một cách nhanh chóng, an toàn và không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
Tác dụng này của đá khô được ưa chuộng vì không sử dụng hóa chất độc hại và không gây hư hại cho bề mặt cần làm sạch. Ngoài ra, đá khô sẽ chuyển thành khí CO₂, không cần phải dọn dẹp lại sau khi sử dụng, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí trong quá trình vệ sinh.
2.2. Làm lạnh và bảo quản thực phẩm
Đá khô là giải pháp mang lại hiệu quả bảo quản ổn định cho các loại thực phẩm tươi sống, hải sản, thịt, trái cây, rau củ và các sản phẩm đông lạnh khác trong quá trình vận chuyển hoặc xuất khẩu.
Với khả năng thăng hoa trực tiếp thành khí CO₂, đá khô tạo ra một lớp màng bao quanh thực phẩm, giúp duy trì độ ẩm, ngăn ngừa vi khuẩn và nấm mốc xâm nhập, đảm bảo thực phẩm luôn tươi ngon và bảo toàn giá trị dinh dưỡng.
>>>>KHÁM PHÁ: Đá khô giữ lạnh được bao lâu? Ưu điểm khi giữ lạnh với đá khô
2.3. Thu nhỏ kích thước trục kim loại
Đây là một ứng dụng quan trọng của đá khô trong quá trình gia công cơ khí, giúp tiết kiệm chi phí và tăng hiệu suất hoạt động. Với nhiệt độ cực thấp, đá khô được sử dụng để làm lạnh các bộ phận kim loại, chẳng hạn như ống lót trục, nhằm khiến chúng co lại sao cho khớp với kích thước của lỗ trục.
Sự co lại này tạo điều kiện cho trục kim loại có thể dễ dàng lắp vào các bộ phận khác mà không gây biến dạng các chi tiết. Khi các ống lót này quay trở lại kích thước ban đầu khi nhiệt độ tăng lên, chúng sẽ được lắp khít với nhau, tạo ra một mối nối chắc chắn, đảm bảo tính chính xác và độ bền cao cho sản phẩm.
2.4. Sử dụng trong hệ thống thiết bị làm mát
Để tạo ra môi trường lạnh thích hợp cho các quá trình sản xuất và bảo quản, đá khô sẽ được đặt vào trong khoang chứa của các thiết bị làm mát như quạt điều hòa, quạt phun sương và một số hệ thống làm mát khác. Sử dụng đá khô giúp tăng cường hiệu quả làm lạnh không khí, mang đến làn gió mát lạnh nhanh chóng và ổn định mà không gây ra độ ẩm thừa cho môi trường luôn khô ráo và mát lạnh.
2.5. Phục vụ trong lĩnh vực giải trí và tổ chức tiệc cưới.
Đá khô không chỉ được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp, mà còn đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực giải trí và tổ chức tiệc cưới nhờ vào khả năng tạo ra hiệu ứng khói đẹp mắt. Tùy vào mục đích sử dụng, đá khô có thể tạo ra những hiệu ứng ấn tượng, làm nổi bật các buổi biểu diễn nghệ thuật, giúp chương trình trở nên thú vị, thu hút sự chú ý của khán giả.
Bên cạnh đó, đá khô cũng được ứng dụng trong các buổi tiệc cưới nhằm tạo ra những làn sương mù trắng, mang đến không gian lãng mạn, ấn tượng, tạo nên những khoảnh khắc khó quên trong sự kiện đặc biệt.
3. Tác hại khi sử dụng đá khô không đúng cách
Mặc dù đá khô có tính ứng dụng cao và linh hoạt trong nhiều lĩnh vực, nhưng nếu không được sử dụng đúng cách, nó cũng có thể gây ra những tác hại khôn lường đối với sức khỏe con người. Những thông tin sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ cách sử dụng đá khô một cách an toàn, hiệu quả và hạn chế rủi ro.
3.1. Đá khô có thể gây bỏng da
Đá khô có nhiệt độ cực kỳ thấp (-78.5°C), nên chúng có thể gây bỏng lạnh cho da nếu tiếp xúc trực tiếp. Vùng da bị bỏng lạnh sẽ có biểu hiện đỏ, sưng tấy và đau đớn. Để tránh bị bỏng lạnh, bạn hãy sử dụng găng tay bảo vệ hoặc dụng cụ chuyên dụng như kẹp gắp để xử lý đá khô.
3.2. Có khả năng gây ngạt thở
Nếu sử dụng đá khô trong không gian kín hoặc nơi không được thông gió tốt, khí CO2 sẽ tích tụ với nồng độ cao, làm giảm tỷ lệ O2 trong không khí. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu O2, gây ngạt thở và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Do đó, bạn nên sử dụng đá khô ở môi trường thông thoáng và tránh những không gian kín.
3.3. Đá khô có nguy cơ gây nổ
Mặc dù đá khô tương đối an toàn khi sử dụng nhưng trong một số trường hợp, nó vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây nổ. Đặc biệt, nếu đá khô được đặt trong các thùng kín không có lỗ thông khí, khí CO2 sinh ra trong quá trình thăng hoa sẽ tạo ra áp suất cao. Khi áp suất này vượt quá mức chịu đựng của thùng chứa, nó có thể dẫn đến nổ hoặc vỡ thùng chứa.
Để tránh nguy cơ nổ, bạn cần để đá khô trong các chỗ chứa có lỗ thông khí hoặc trong những dụng cụ chuyên dụng để khí CO2 có thể thoát ra ngoài một cách an toàn.
4. Hướng dẫn sử dụng đá khô đúng cách
Qua những tác hại khi sử dụng đá khô không đúng cách ở phần trên, bạn có thể rút ra được những phương pháp đúng đắn để sử dụng đá khô một cách an toàn và hiệu quả. Đầu tiên, bạn nên dùng dụng cụ chuyên dụng gồm găng tay hoặc kẹp gắp để tránh chạm trực tiếp vào đá khô. Thứ hai, hãy luôn sử dụng đá khô ở những khu vực thoáng đãng, lưu thông không khí tốt. Cuối cùng bạn nên lưu trữ đá khô ở nơi thoáng mát, khô ráo và tuyệt đối không nên đựng đá khô trong các thùng kín mà không có lỗ thông khí.
5. Lưu ý quan trọng khi sử dụng đá khô CO2
Bên cạnh việc sử dụng đá khô đúng cách, bạn cũng cần lưu ý một số yếu tố quan trọng để đảm bảo giảm thiểu tối đa những rủi ro và sai sót có thể xảy ra trong quá trình sử dụng:
5.1. Không nên dự trữ đá khô quá sớm
Nếu chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc xử lý và bảo quản đá khô thì bạn nên hạn chế việc mua hoặc dự trữ đá khô khi chưa cần sử dụng. Điều này không chỉ giúp tránh nguy hiểm do bảo quản không đúng cách, mà còn đảm bảo đá khô được sử dụng lâu hơn, không bị tan quá nhiều khi cần dùng. Thời gian hợp lý để mua đá khô là khoảng 2 – 4 tiếng trước khi sử dụng.
5.2. Không nên trữ đá khô trong tủ kín hoặc tủ đá
Bạn không nên lưu trữ đá khô trong tủ kín hoặc tủ đá, vì áp suất của khí CO₂ sinh ra có thể gây ra nguy cơ nổ tủ hoặc làm hỏng các thiết bị. Cách tốt nhất để bảo quản đá khô là sử dụng thùng xốp hoặc thùng cách nhiệt, đảm bảo đặt ở nơi có nhiệt độ thấp và đặc biệt lưu ý đến vấn đề lưu thông khí để đảm bảo an toàn.
5.3. Không để đá khô chung với đồ thừa trong bồn rửa hoặc rác thải.
Đá khô không nên được để chung với thực phẩm trong bồn rửa chén hoặc vứt vào thùng rác đầy các loại rác thải khác, vì điều này có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng. Cách xử lý đúng nhất là bạn nên để phần đá khô còn lại tự tan chảy trong một không gian thoáng khí. Bạn có thể đổ thêm nước ấm sẽ giúp đẩy nhanh quá trình làm tan băng.
5.4. Tránh để đá khô tiếp xúc trực tiếp với da
Ngoài việc tránh cầm trực tiếp đá khô như đã đề cập, bạn cũng có thể vô tình gặp nguy cơ bỏng lạnh khi đá khô được sử dụng trong thực phẩm. Chẳng hạn, trong những ly cocktail có sử dụng đá khô để tạo hiệu ứng khói, bạn nên cẩn thận không để môi chạm vào đá và tuyệt đối không được nuốt đá khô, chúng sẽ gây bỏng thực quản và dạ dày, gây đau đớn và rất nguy hiểm.
Bài viết trên đã cung cấp những thông tin hữu ích cho câu hỏi đá khô là gì và có những tác dụng như thế nào trong đời sống. Với những đặc tính quan trọng, đá khô được ứng dụng trong nhiều ngành nghề như công nghiệp, thực phẩm, gia công cơ khí và giải trí. Mặc dù là một sản phẩm an toàn nhưng mỗi người cũng cần hiểu rõ về cách sử dụng đá khô sao cho an toàn và hiệu quả nhất. Dakhien là nhà cung cấp CO₂ lỏng uy tín hàng đầu trên cả nước. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và nhận dịch vụ chất lượng nhé.
